Dodano środa, Czerwiec 29, 2011 przez Jarek Skrzypiec in Trakeny...i nie tylko z naukowego punktu widzenia |

Jacek Łojek

WYKORZYSTANIE KONI WSCHODNIOPRUSKICH I TRAKEŃSKICH W ODBUDOWIE KRAJOWEGO POGŁOWIA KONI PÓŁKRWI PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Katedra Szczegółowej Hodowli Zwierząt, Zakład Hodowli Koni
02-786 Warszawa, ul. Ciszewskiego 8 , jacek_lojek@sggw.pl

STRESZCZENIE:
Hodowla wschodniopruska już od II poł. XIX w. miała poważny wpływ na hodowlę polską przede wszystkim w Wielkopolsce i na Pomorzu. Krwią wschodniopruską posługiwano się też w Kongresówce a w najmniejszym stopniu w Małopolsce. Przed wybuchem II Wojny Światowej Prusy Wschodnie produkowały nadwyżkę koni, sprzedawanych za granicę, m.in. do Polski (głównie do dzielnic zachodnich) zwłaszcza remonty i konie sportowe. Po zniszczeniach hodowli w II Wojnie Światowej na terenie woj. olsztyńskiego pozostało zaledwie kilkanaście młodych ogierów i kilkaset klaczy wschodniopruskich.

Podstawowym zadaniem krajowej hodowli była odbudowa pogłowia. Uznano, że intensyfikacja rolnictwa wymagać będzie konia nieco masywniejszego, o temperamencie spokojnym. Przewidywano, że koń wschodniopruski stanie się bardzo poszukiwanym reproduktorem i przed rasą tą otworzą się wielkie możliwości w Polsce. Pruski (1945 ?) oceniał, że jako pokrewny genetycznie, wychowany w warunkach glebowych i klimatycznych zbliżonych do naszych, ma wszelkie dane, by oddać duży pożytek naszej hodowli i należy dołożyć wszelkich wysiłków, aby ocalałe resztki hodowli wschodniopruskiej zachować od dalszej zagłady i to co się da użyć do poprawy naszej zniszczonej hodowli. Jednak praca hodowlana nad odnowieniem hodowli wschodniopruskiej nie została w pełni podjęta tuż po wojnie. Województwo olsztyńskie zostało dopiero od 1946 r. wciągnięte w orbitę planowej pracy hodowlanej a właściwe odnowienie hodowli konia mazurskiego nastąpiło dopiero w latach 1948 ? 1949. Pierwszym etapem organizacji hodowli koni na ziemi Warmińsko-Mazurskiej było przejęcie w 1946 r  PSO Kwidzyn, którego zadaniem miało być dostarczanie ogierów dla odradzającego się rolnictwa. W Okręgowym Zarządzie Państwowych Zakładów Chowu Koni w Sopocie  w 1948 r. zapadła decyzja odnowienia konia mazurskiego. W tym samym roku zjazd hodowlany kierowników stadnin i stad państwowych w Warszawie podjął uchwałę, aby konia trakeńskiego i wschodniopruskiego chować w jego ojczyźnie ? na Warmii i Mazurach, nadając mu miano ?konia mazurskiego?. Punktem zwrotnym w historii odtwarzania hodowli koni wschodniopruskich była rewindykacja w latach 1946 ? 1947  koni zarodowych przez Zarząd Stadnin w Niemczech. Odradzająca się hodowla mazurska w stadninach państwowych zaczyna już od 1951 r. dostarczać pierwsze stawki młodych ogierów mazurskich. Jednak poza sektorem państwowym hodowla terenowa praktycznie nie istniała, ograniczając się niemal wyłącznie do produkcji konia użytkowego.

Koń wschodniopruski wywarł szczególnie duży wpływ na hodowlę konia poznańskiego a w efekcie także wielkopolskiego, oraz na konia na Pomorzu. Dla zachowania typu konie te  musiały być stale zasilane krwią wschodniopruską. Stanisław Schuch (Naczelnik Wydziału Hodowli Koni Ministerstwa Rolnictwa a następnie PZChK) oceniając w 1960 r. stan krajowej hodowli koni na koniec swej 45 letniej pracy w tym sektorze w następujący sposób określił poziom hodowli w poszczególnych rasach:

1. bardzo wysoki poziom ? hodowla konia mazurskiego

2. wysoki poziom ? hodowla konia śląskiego, poznańskiego, ciężkiego, czystej krwi arabskiej, furioso-przedświt

3. dość wysoki poziom ? hodowla koni półkrwi arabskich

4. na poziomie słabym ? pełna krew angielska

Czy w pełni wykorzystaliśmy ten potencjał hodowli wschodniopruskiej, z trudem odbudowany w pierwszych latach powojennych?