Dodano środa, Czerwiec 29, 2011 przez Jarek Skrzypiec in Trakeny...i nie tylko z naukowego punktu widzenia |

Jacek Łojek, Lidia Chomentowska

UDZIAŁ KONI WSCHODNIOPRUSKICH I TRAKEŃSKICH W KRAJOWEJ HODOWLI KONI W OKRESIE OKUPACJI NIEMIECKIEJ W LATACH 1939 – 1944

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Katedra Szczegółowej Hodowli Zwierząt, Zakład Hodowli Koni
02-786 Warszawa, ul. Ciszewskiego 8 , jacek_lojek@sggw.pl

STRESZCZENIE:
Po kampanii wrześniowej Polska utraciła znaczą liczbę materiału zarodowego koni. Stadniny i Stada, które jesienią 1939 r. ewakuowały się na wschód przed nacierającym wojskiem niemieckim nie znalazły tam schronienia. Te, które w porę zostały odnalezione przez władze niemieckie, sprowadzono z powrotem do pierwotnych miejsc rozlokowania. Jednak większość koni, które 17 września znalazły się na wschodnich terenach Polski wpadło w ręce drugiego agresora – Armii Czerwonej, która przejęła 601 państwowych koni hodowlanych. !0 października 1939 r. z rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych (Oberkommando des Heeres) zostały przejęte przez władze niemieckie sprawy dotyczące odbudowy i uporządkowania hodowli koni na dawnych terenach polskich.  

Po przejęciu hodowli przez Niemców, na dawnych ziemiach polskich ocalało jedynie 19.5% przedwojennego stanu ogierów państwowych, z czego tylko 5.6% w Generalnej Guberni (GG). Już w 1940 roku władze okupacyjne wystawiły na punkty kopulacyjne 1099 ogierów państwowych, co było wynikiem odnalezienia znacznej części koni zagubionych i przywłaszczonych przez nieprawowitych właścicieli oraz dzięki zakupom z III Rzeszy. Dzięki temu już w 1940 roku na terenach okupowanych i przyłączonych do Niemiec osiągnięty został stan ogierów państwowych z 1939 r. Liczba koni zarodowych na terenach GG wzrosła o 275%, natomiast na obszarach przyłączonych do Niemiec o 170%. Rasami najbardziej preferowanymi przez władze niemieckie były wschodniopruska i trakeńska. Ich udział w rodowodach koni zarejestrowanych w 1940 r. wynosił 33%.

W 1941 roku nastąpił dalszy wzrost pogłowia zarodowego, dzięki odzyskaniu części koni z terenów Związku Radzieckiego zajmowanych przez wojska niemieckie, odnalezieniu koni zagubionych, zakupom i przydziałom z III Rzeszy oraz dzięki przyrostowi naturalnemu. W porównaniu z rokiem 1940 pogłowie koni wzrosło o 46%. Okupant kierował znaczną liczbę koni do GG, w związku z czym na tych terenach pogłowie zwiększyło się o 102%. Pogłowie koni na terenach przyłączonych do III Rzeszy nie ucierpiało tak mocno ja w GG w związku z czym jego przyrost był mniej dynamiczny i wynosił 18%. Liczba ogierów prawie nie uległa zmianie, natomiast znacznie wzrosła liczba klaczy ? o 275%. Najliczniej reprezentowanymi rasami były znowu wschodniopruska i trakeńska. Występowały one w 34.5% rodowodów zarejestrowanych koni zarodowych.

Pomimo uszczuplenia hodowli zarodowej na tzw. ?byłych? ziemiach polskich w związku z przydzieleniem PSO Starogard i Kwidzyn pod Zarząd Pruskich Stadnin i przeniesieniem SK Racot w głąb Niemiec, nastąpił dalszy wzrost pogłowia o 38.4%. Na ziemiach przyłączonych do Niemiec mimo wspomnianych ubytków, został utrzymany stan z 1941 r. W GG liczba koni zarodowych wzrosła o 90% w tym ogierów o 112% a klaczy o 78%. Nadal znaczny udział w pogłowiu przypadał rasie wschodniopruskiej i trakeńskiej, które występowały w rodowodach 23% zarejestrowanych koni.

W 1944 r. prawie wszystkie stada ogierów i stadniny koni zostały ewakuowane przez okupanta w głąb Niemiec przed zbliżającym się frontem wschodnim.. Część państwowego pogłowia zarodowego, która pozostała w kraju, wpadła w ręce nacierającej Armii Czerwonej. Ewakuowane konie zostały zgromadzone na terenie Schleswig-Holstein w północnych Niemczech.